Het is cyclisch. Elke half jaar hebben lobbyisten het weer gedaan. Of het nu gaat om de volksgezondheid of het klimaat; een paar keer per jaar richten journalisten en opinieleiders hun pijlen op lobbyisten. Dit wordt dan standaard gevolgd door een oproep voor meer regulering van het vak. Toegegeven, lobbyen is zeker gebaat bij meer transparantie en een discussie over de ethische kant van het beroep. Maar de samenleving in zijn geheel zou er nog meer gebaat bij zijn als lobbyisten de erkenning zouden krijgen voor hun waardevolle bijdrage aan de democratie. Lobbyisten zijn namelijk net zo belangrijk voor de democratie als onafhankelijke journalistiek en de toegang tot het recht.
Rode bloedcellen van de democratie.
Lobbyisten zijn de rode bloedcellen van de democratie. Zij zorgen ervoor dat individuele belangen gehoord worden op ministeries, parlementen, gemeenten en eigenlijk bij elke vorm van overheid. En dat is nodig. Zonder het noeste werk van lobbyisten is de kans groot dat de overheid én politiek een blinde vlek hebben bij het maken van beleid. De kans is dan levensgroot dat de maatschappij schade toegebracht wordt door onvoorziene effecten. De toeslagenaffaire is het meest extreme voorbeeld van belangen die niet behartigd werden, maar zo zijn er elke dag mensen, organisaties en bedrijven die in het gedrang komen door overheidsbeleid. Of juist buiten de boot vallen omdat zij niet opgemerkt worden.
Een zwaar beroep
Toegegeven, het is ook een beetje raar. We hebben mooie filmpjes en flow-charts over hoe besluitvorming in Nederland werkt. Daar komen lobbyisten nooit in voor. Daar ligt een deel van het probleem. Het feit dat het vrijwel altijd gaat om informele beïnvloeding zorgt ervoor dat de mystiek nooit helemaal zal verdwijnen. Terecht vragen mensen zich af wie dan die mannen en vrouwen zijn die beleid naar hun hand proberen te zetten door middel van lunches en koffietjes. Meer transparantie door de overheid en de beroepsgroep zelf is dan ook geen overbodige luxe. Niet in de minste plaats om wat stereotypes uit de wereld te helpen. Het is namelijk een mooi én zwaar beroep.
Lobbyen als basisrecht
Maar het allerbelangrijkste is dat wij anders gaan praten over lobbyen. Niet voor niets is het lobbyen opgenomen in de Nederlandse en Amerikaanse grondwet. Ook is het een onderdeel van het Europese Verdrag van Lissabon. Donderdag 10 november organiseert de Universiteit van Leiden “de Nacht van de Lobbyist”. Het is een mooie eerste stap in het demystificeren van het vak en een stukje erkenning. Maar we hebben nog een lange weg te gaan. Koester daarom je lobbyist.
Maar ik zou nog veel verder gaan. Geef lobbyen als vak op school. Elk kind is er namelijk gebaat bij om te weten hoe hij via wettelijke middelen ten strijde kan trekken tegen een almachtige overheid. Daarnaast strekt het tot de aanbeveling om Public Affairs bijstand of advies deel te subsidiëren in Nederland. Voor iedereen die zich het niet kan veroorloven. Immers, de overheid subsidieert al verschillende vormen van rechtsbijstand. Waarom dan geen bijstand voor het behalen van je recht nog voordat de wet geschreven is?
Koester uw lobbyist
Maar het allerbelangrijkste is dat wij anders gaan praten over lobbyen. Niet voor niets is het lobbyen opgenomen in de Nederlandse en Amerikaanse grondwet. Ook is het een onderdeel van het Europese Verdrag van Lissabon. Donderdag 10 november organiseert de Universiteit van Leiden “de Nacht van de Lobbyist”. Het is een mooie eerste stap in het demystificeren van het vak en een stukje erkenning. Maar we hebben nog een lange weg te gaan.